To, że opowieść potrzebuje zarówno bohatera głównego, jak i antagonisty wie każdy, bo z czym ma walczyć główna postać?
Jednak, czy antagonista to zawsze zły człowiek, który podkłada kłody bohaterowi, bo to go zwyczajnie bawi?
Niekoniecznie.
W książkach pojawiają się różne typy antagonistów – można dostrzec cztery główne.
Antagonista – diabeł wcielony
Najlepiej znani przez większość czytelników – Sauron, Lord Voldemort, Biała Czarownica. Pozbawieni emocji złoczyńcy, dla których liczy się tylko jeden cel: niszczyć. To najprawdziwszy złoczyńca, nie przejmuje się nikim, jego motto to: „cel uświęca środki”. Krzywdzi innych, by zaspokoić własne pragnienia, zemścić się, czy zwyczajnie wywołać chaos.
Takiego antagonistę najczęściej spotyka się książkach fantasy, science fiction, czy powieściach przygodowych.
Antagonista – odcienie szarości
Nie każdy przeciwnik głównego bohatera to przesiąknięta złem istota. To również ludzie, dla których nie jest najważniejsze, by siać zamęt. Nie wszystko można włożyć w prostą skalę czarno – białych działań. Tacy przeciwnicy chcą odnieść sukces, jak główny bohater, jednak udaje się to tylko jednemu. Ich działania o wiele lepiej zrozumieć i łatwiej wybaczyć. Dobrymi przykładami takich złoczyńców to Severus Snape z Harry’ego Pottera, Draco Malfoy, ale również Bucky Barnes z Kapitana Ameryki.
Antagonista – nieprawy system
Czy główny bohater zazwyczaj walczy z jedną osobą?
Nie zawsze.
Po drugiej stronie może stać organizacja, sąd danego kraju lub system społeczny. Taki antagonista chce pokonać protagonistę, by utrzymać się lub zdobyć władzę, bogactwo, sukces, albo zwyczajnie się zemścić.
Choć Katniss Everdeen uważa prezydenta Snow za swojego najważniejszego wroga, to tak naprawdę walczyła z całym systemem, gdzie elity wykorzystywały dystrykty. Katniss stała się symbolem rewolucji, która zatrzęsła systemem ustrojowym Panem.
Taki typ złoczyńcy jest podobny do antagonisty zła wcielonego, ale tutaj nie występuje jako jednostka, lecz jako organizacja/system.
Antagonista – wróg samego siebie
Zło, które główny bohater musi pokonać, niekiedy nie pochodzi z zewnętrznych źródeł. Ciemność może istnieć w samym protagoniście, który toczy wewnętrzną walkę z samym sobą. Najczęściej taka walka pojawia się w romansach, czy we współczesnych powieściach, gdzie bohater musi zmierzyć się z wątpliwościami, strachem, wadą lub żalem. Jedynym sposobem na znalezienie przez niego szczęścia lub odniesienia sukcesu jest pokonanie własnych demonów.
Przykładami takich bohaterów – antagonistów może być Thorin z Hobbita, który zostaje pochłonięty przez demona bogactwa lub też Dorian Gray, gdzie próżność prowadzi go do zguby.
Antagonista również może mieć wiele twarzy i jego motywacja niekoniecznie sprowadza się tylko do „bij, zabij, nie miej litości”. Złoczyńca nie musi być jednostką, czy też zewnętrznym antagonistą. Główny bohater czasem może być groźniejszy dla samego siebie niż najbardziej przebiegły i bezlitosny złoczyńca.
A twój antagonista? Do którego typu pasuje?
Uwielbiam łączyć fantasy z thrillerem, ale równocześnie jestem przeciwniczką wykorzystywania utartych postaci fantastycznych. Oprócz pisania powieści i opowiadań działam jako Menadżerka Kreatywności, pisząc teksty na strony internetowe oraz tworząc strony internetowe oparte na WordPressie.