Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego jedne książki wypełniają Twój umysł całkowicie, zamykając we własnej przestrzeni, w czasie, podczas gdy inne wprowadzają zamieszanie oraz poczucie braku spójności? Powodem obu jest brak konsekwencji.
Konsekwencja w opisie miejsca
Ten punkt najbardziej odnosi się do fantastyki, ale również w powieściach obyczajowych możesz znaleźć błędy w opisie miejsca. Jeśli osadzasz powieść w całkiem nowym świecie, w świecie fantasy, potrzebujesz zbudować go od podstaw. Przez to musisz albo skopiować pewne zasady (chociażby fizyczne) panujące w naszym świecie lub lepiej, wymyślić je samemu.
Kiedy zdecydujesz się na drugą opcję, pamiętaj, żeby wszystko to, co stworzysz, łączyło się ze sobą. Tak samo jest w maszynie – wszystkie przekładnie, zapadki oraz łańcuchy pełnią pewną funkcję, by maszyna dobrze pracowała. Jeśli dodasz do niej coś, co kompletnie nie pasuje, to maszyna przestanie działać.
Co zrobić, żeby Twoja powieść dobrze pracowała? Sporządź plan fabuły, historię świata, czy nawet rozrysuj mapę świata, by nie zgubić się we wszystkim.
Konsekwencja w odwzorowywaniu miejsca
Oczywiście wcale nie musisz kreować nowego świata. Często wystarcza to, co oferuje rzeczywistość. W takim przypadku pamiętaj, żeby wiernie, a przynajmniej jak bardzo jest to możliwe, odwzorować rzeczywistość.
Dlaczego?
Jeśli czytelnik przejdzie się ulicą Piłsudskiego, zauważy, że nie stoją na niej jednorodzinne domki, lecz same stare bloki. Jeśli pojedzie nad Jezioro Iksińskie, dostrzeże, że nie jest ono wcale głębokie, ani też długie na sto metrów, lecz jedynie na dwadzieścia.
Czy to ma znaczenie? Zależy, jak chcesz pisać. Ja staram się być dokładna, ponieważ przez takie małe nielogiczności czytelnik może się zrazić i to nie tylko do Twojej powieść, ale także do Ciebie jako pisarza. Pamiętaj, że jesteś postrzegany przez pryzmat własnych tekstów, które muszą bronić zarówno siebie, jak i swojego stworzyciela.
Konsekwencja w kreowaniu bohatera
Aby bohater zyskał na realności, powinieneś stworzyć go od podstaw i prowadzić konsekwentnie raz wytyczoną ścieżką.
Od samego początku, aż do rozwiązania problemu. Jeżeli Maja jest nieśmiałą dziewczyną, pełną kompleksów, która boi odezwać się w dużej grupie ludzi, to jako czytelnik, nie uwierzę, że postawiona w takiej sytuacji nagle zacznie ze wszystkimi rozmawiać, jakby znała ich od dziecka. Bardziej prawdopodobną jest sytuacja, w której będzie stała na uboczu, starając ukryć się przed ciekawskimi spojrzeniami.
Ale… pierwsza wersja też jest możliwa. W jaki sposób? Zależy to od czynników zewnętrznych. Jeśli Maja wypije alkohol, to wtedy jej opory puszczą i może nie tylko ze wszystkimi rozmawiać, ale również świetnie się przy tym bawić. Może nawet wda się w kłótnię?
Oczywiście, bohater nie zawsze musi pozostawać dokładnie taki sam przez całą historię, wręcz nie powinien. W końcu cała historia ma prowadzić do przemiany bohatera i jego sposobie odbierania świata. Trudność przemiany bohatera tkwi w szczegółach oraz proporcjach. Musisz wychwycić, kiedy ta zmiana ma nastąpić, by nie zadziało się to za szybko.
Rozwijaj swojego bohatera konsekwentnie.
Potrzebujesz jednego miejsca, w którym zamieścić wszystkie informacje o swoim bohaterze? Skorzystaj z naszego edytowalnego kwestionariusza i wykreuj wspaniałego bohatera.
Konsekwencja w przedstawieniu relacji
Wszystkie postacie mają swoich przyjaciół, współpracowników, rodzinę, czy też wrogów. Nie można o tym zapomnieć w budowaniu ich relacji. Odpowiednio dobieraj bohaterowi słowa, w zależności od tego, z kim rozmawia, bądź też o kim myśli. Trudno, żeby myślał o swoim wrogu z czułością, z jaką myśli się o swojej drugiej połówce.
Konsekwencja w doborze narracji
Przyznaję, że piszę to niejako w niezgodzie z własnymi przekonaniami, ale czuję, że tak trzeba.
Na początku swojej pisarskiej przygody będzie Ci łatwiej trzymać się przynajmniej zarysu zasad dotyczących budowania dobrego tekstu i dlatego też prościej będzie, jeśli od początku do końca będziesz używał narracji, na którą zdecydowałeś się w swoim tekście.
Nie jest to jednak sztywna reguła. Ciężko byłoby znaleźć jakiekolwiek sztywne reguły pisania. Dlaczego? Bo pisanie jest, było i będzie sprawą stricte indywidualną, dlatego wszystko trzeba traktować jako wskazówki, które pomagają w odkryciu jedynego prawdziwego sposobu pisania – własnego.
Konsekwencja w udzielaniu informacji
Obowiązują tu dwie proste zasady.
Pierwsza – nie wszystko na raz.
Kiedyś spotkałam się ze świetną książką. Pierwszy tom bomba, drugi, trochę gorszy, ale autorka nadal trzymała poziom, jednak trzeci porażka. Dlaczego? Bo pisarka próbowała wyjaśnić wszelkie nieścisłości pod koniec trzeciej części, a co gorsza w ostatnim rozdziale. Przez to powstało wiele nielogiczności oraz ścieżek na skróty – oczekiwałam więcej po tak dobrze zapowiadającej się powieści.
Druga – przemycaj ważne informacje niby przypadkiem.
Możesz posłużyć się dialogiem, monologiem, opisem lub przemyśleniami. Czytelnik będzie Ci wdzięczny, jeśli podczas zdawałoby się zwykłego opisu, dowie się istotnej informacji o bohaterze. Jeśli np. emerytowany Adam przygląda się niewielkiemu wzgórzu oraz miasteczku za nim, możesz je po prostu opisać, lub też dodać przykładowo takie zdanie: Tamtego dnia, gdy odwiedził ciche miasteczko po raz ostatni, umarła w nim wszelka nadzieja.
Dzięki temu w czytelniku powstaje pytanie: nadzieja, na co? A przecież chodzi Ci właśnie o zaciekawienie czytelnika oraz przyciągnięcie jego uwagi.
To Ty jako autor masz wybór, czy opiszesz otoczenie dla samego piękna opisu, czy nadasz mu wydźwięk emocjonalny. Pamiętaj, że nie każdy opis musi w sobie zawierać taką informację, jednak każdy musi coś wnosić do powieści.
Konsekwencja w prowadzeniu akcji
Znaczy to ni mniej, ni więcej odpowiednie wprowadzanie właściwych działań w jak najlepszym dla nich czasie. Pamiętaj o zasadzie bodziec – reakcja. Jedne bodźce wywołują określone reakcje, a drugie zupełnie inne.
Jeżeli zakochany mężczyzna daje kobiecie różę, wybranka najprawdopodobniej się z niej ucieszy, ponieważ dostawanie czegoś zawsze budzi w ludziach miłe uczucia. Jeżeli natomiast przestępca, mimo ostrzeżenia, wyjmie broń, policjant najpewniej go postrzeli. Ale jeśli ten sam przestępca przystawi pistolet do czoła zakładnika, policjant będzie musiał ustąpić, ponieważ zaszły inne okoliczności.
Na powieść składa się ciąg reakcji, następujących nieustannie po sobie. Od Ciebie zależy, w jakiej sytuacji postawisz bohatera i jakim przeciwnościom przyjdzie mu stawić czoła.
Jestem niepoprawną optymistką, dla której nie ma rzeczy niemożliwych. Nie podaję w wątpliwość istnienia smoków; nawet w przeszłości udało mi się jednego oswoić. W 2018 roku wydałam swoją debiutancką powieść Zaprzysiężeni: Mrok. W 2019 roku ukazało się drugie wydanie, a w 2020 roku druga część Zaprzysiężeni: Iskra.